بررسی عوامل موثر بر زمین لغزش در حوزه آبخیز کرگانه، استان لرستان
کد مقاله : 1013-SCWMWR (R1)
نویسندگان
ابراهیم کریمی سنگچینی *1، علی دسترنج2، حسین آرامی3، صمد شادفر4
1استادیار، بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم آباد، ایران.
2استادیار، بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع‌طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد.
3استادیار، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران.
4دانشیار، پژوهشکدة حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده مقاله
زمین‌لغزش یکی از خطرات طبیعی است که همه ساله خسارت جانی و مالی فراوانی در مناطق کوهستانی، پر باران و لرزه‌خیز به همراه دارد. شرایط توپوگرافی و فراهم بودن شرایط زمین شناسی حساس به زمین لغزش در حوزه آبخیز کرگانه سبب شده که سطح قابل توجهی به طور بالقوه مستعد وقوع زمین لغزش باشد. از طرفی عوامل انسانی نظیر تغییر شدید کاربری اراضی و احداث متعدد و نظارت نشده جاده روستایی سبب تشدید شرایط مستعد موجود گردیده است. در این مقاله سعی شده عوامل موثر بر زمین لغزش در حوزه آبخیز کرگانه بررسی و مهمترین عوامل به منظور ارزیابی خطر انتخاب گردند. با بررسی منابع و مطالعات کتابخانه‌ای ۱۶ عامل شامل شیب، جهت شیب، طبقات ارتفاعی، زمین‌شناسی، شبکه زهکشی (فاصله از رودخانه)، جاده (فاصله از جاده)، فاصله از روستا، گسل (فاصله از گسل)، شاخص‌های توپوگرافیک (شاخص توان رودخانه SPI))، شاخص رطوبت توپوگرافی (TWI) و شاخص طول شیب (LS))، شاخص‌های ژئومورفولوژیک (شاخص موقعیت توپوگرافی (TPI)، شاخص ناهمواری توپوگرافی (TRI) و شاخص قدرت بردار(VRM) کاربری اراضی و خطوط هم بارش به‌عنوان عوامل مؤثر در رخداد زمین‌لغزش در منطقه موردمطالعه، شناسایی و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. بررسی مهم‌ترین عوامل با استفاده از شاخص کاپا و روش حداکثر احتمال (Maximum likelihood) صورت گرفت. نتایج نشان داد که شاخص‌های زمین شناسی، کاربری اراضی، شیب، شاخص ناهمواری توپوگرافی TRI))، طول شیب و جهت شیب مهم‌ترین پارامترهای تأثیرگذار هستند. از نظر زمین‌شناسی کلاس‌های با حساسیت زیاد و خیلی زیاد بیشتر شامل سازند آهک های خردشده کرتاسهK و نهشته‌های کواترنری بوده است. بررسی مهم‌ترین عوامل موثر بر زمین‌لغزش می‌تواند به انتخاب بهترین عوامل به منظور ارزیابی خطر و خسارت زمین لغزش کمک کند.
کلیدواژه ها
عوامل موثر، شاخص کاپا، روش حداکثر احتمال، خطر زمین لغزش، حوزه آبخیز کرگانه.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی