ارزیابی موانع مشارکت پایدار جوامع روستایی در طرح‌های آبخیزداری در حوضه خوجین در جنوب استان اردبیل
کد مقاله : 1020-SCWMWR (R1)
نویسندگان
رضا طلائی *1، امین صالح پور جم2، بایرامعلی بیرامی3
1استادیار بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران
2دانشیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران،‌ ایران
3کارشناس ارشد بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران
چکیده مقاله
مشارکت مردم در پروژه‌های توسعه حوضه‌ها، علاوه ‌بر کاهش هزینه‌های اجرایی، می‌تواند سبب موفقیت و اجرای موثرتر پروژه‌های اجرایی شود. بدین‌منظور ابتدا این عوامل بر اساس مرور منابع، پرسش از کارشناسان و نیز مراجعه به منطقه و مصاحبه حضوری با ساکنان و بهره‌برداران مشخص و طبقه‌بندی شد. پس از تعیین حجم نمونه توسط فرمول کوکران و تکمیل پرسش‌نامه‌ها، با به کارگیری فرآیند تحلیل سلسله مراتبی مدل فازی و نیز آزمون فریدمن، شاخص‌ها و زیرشاخص‌های موثر بر عدم مشارکت پایدار مردمی در طرح‌های آبخیزداری حوضه‌ خوجین خلخال در استان اردبیل اولویت‌بندی شد. نتایج نشان داد که از منظر خبرگان، شاخص‌های اقتصادی، حقوقی- قانونی و آموزشی ترویجی نقش بیشتری را در عدم مشارکت مردم نسبت به شاخص‌های اجتماعی و طراحی - اجرائی دارند. از دیدگاه مردم، در حوضه‌ خوجین خلخال شاخص‌های طراحی - اجرا و اجتماعی در اولویت اول و دوم هستند. نتایج رتبه‌بندی زیرشاخص‌ها نشان می‌دهد که ارزش و اهمیت آن‌ها از منظر گروه‌های کارشناسان و جوامع محلی متفاوت و قابل تامل است. بطوریکه از منظر کارشناسان، زیرشاخص‌های "نادیده گرفتن درآمد مردم به عنوان انگیزه اقتصادی مستقیم(X1)" و "عدم تداوم پروژه‌های آبخیزداری در حوضه (X13)" به ترتیب بیشینه و کمینه اهمیت را دارند. تمرکززدایی قدرت تصمیم‌گیری، افزایش فعالیت سمن‌ها و آموزش بهره‌برداران و تغییر قوانین بهره برداری از منابع طبیعی و ضوابط تخصیص حق‌آبه می‌تواند زمینه‌ساز اعتماد و جلب مشارکت فعال مردم در پروژه‌های آبخیزداری حوضه گردد.
کلیدواژه ها
آزمون‌های ناپارامتریک، تحلیل سلسله مراتبی فازی، رتبه‌بندی، مشارکت، استان اردبیل
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی