صرفه‌جویی در مصرف انرژی و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی در نظام‌های تولید آفتابگردان
کد مقاله : 1024-SCWMWR (R1)
نویسندگان
زین العابدین امیدمهر *1، فاطمه زهرا عرب عامری2
1عضو هیات هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سمنان (شاهرود)
2کارشناس خاک و اب
چکیده مقاله
: این مطالعه به‌منظور بررسی جریان انرژی و پتانسیل گرمایش جهانی مزارع آفتابگردان منطقه کالپوش شهرستان میامی انجام شد. اطلاعات لازم در مورد سه روش آماده‌سازی زمین (رایج، کم‌خاک‌ورزی و بی‌خاک‌ورزی) از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسش‌نامه در سال 1389 تهیه شد. پس از جمع‌آوری اطلاعات، پارامترهای مربوط به انرژی و پتانسیل گرمایش جهانی ناشی از انتشار گازهای گلخانه‌ای بر مبنای معادل دی اکسیدکربن محاسبه گردید. نتایج نشان داد که میزان انرژی ورودی در سه روش آماده‌سازی زمین ( رایج، کم‌خاک‌ورزی و بی‌خاک‌ورزی) به ترتیب برابر 13971، 12117 و 10865 مگاژول بر هکتار بود. در هر سه روش در مقایسه با سایر نهاده‌ها،کود نیتروژن و سوخت دیزل بیشترین سهم انرژی ورودی را داشتند. بیشترین و کمترین میزان بهره‌وری انرژی به ترتیب مربوط به بی‌خاک‌ورزی (15/0 کیلوگرم بر مگاژول) و خاک‌ورزی رایج (11/0 کیلوگرم بر مگاژول) بود. کمترین مقدار پتانسیل گرمایش جهانی مربوط به روش بی‌خاک‌ورزی بود (1449 کیلوگرم معادل دی اکسید کربن در هکتار). در روش رایج و کم‌خاک‌ورزی، پتانسیل گرمایش جهانی حاصل از مصرف سوخت، بیشترین مقدار تولید گازهای گلخانه‌ای به ترتیب 3/43 و 5/36 درصد از کل تولید گازهای گلخانه‌ای را به خود اختصاص داد. در روش بی‌خاک‌ورزی، پتانسیل گرمایش جهانی حاصل از مصرف کود نیتروژن بیشترین مقدار تولید گازهای گلخانه‌ای (3/47 درصد) را به خود اختصاص داد. با توجه به نتایج بدست آمده مدیریت عملیات زراعی و بکارگیری خاک‌ورزی حفاظتی با رویکرد حذف عملیات اضافی (کاهش مصرف سوخت) و مدیریت مصرف کود نیتروژن، به‌منظور افزایش بهره‌وری انرژی،کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای و اثرات زیست‌محیطی پیشنهاد شد.
کلیدواژه ها
آفتابگردان، خاک‌ورزی، شخم، کاشت مستقیم، گازهای گلخانه‌ای
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی