بررسی ویژگی‌های خاک‌شناسی و فرسایش‌پذیری نهشته‌های مارنی جنوب و شرق تهران
کد مقاله : 1029-SCWMWR (R1)
نویسندگان
حمید رضا پیروان *1، کورش شیرانی2
1رییس گروه پژوهشی مهندسی حفاظت آب و خاک
2پژوهشکده آبخیزداری
چکیده مقاله
مارن‌ها از دو جنبه اقتصادی و مسائل فرسایش و رسوب می‌تواند مهم باشند. از یک سو مارن‌ها دارای مواد اولیه تولید سیمان یعنی کلسیم، آلومینیم و سیلیس در کارخانه‌های سیمان می‌باشند و از سوی دیگر، دارای درجه فرسایش‌پذیری بالایی هستند و سالیانه هزاران تن رسوب را تولید و روانه مخازن سدها می‌کنند. در این تحقیق، واحدهای مختلف مارنی جنوب و شرق شهر تهران شامل مناطق پاکدشت، ورامین، ایوانکی و حسن‌آباد قم انتخاب و بافت خاک و فرسایش‌پذیری ذاتی آن‌ها بررسی شد. این نهشته‌ها شامل مارن پلیوسن، مارن سازند قم و سه واحد مارنی قرمز بالایی و دو واحد گچی و نمکی قرمز زیرین، واحدهای مارن ائوسن سازند کند، واحد مارن پلیوسن، واحد مارن سازند قم و آبرفت‌های مارنی است که جهت بررسی انتخاب و 99 نمونه برداشت شد. خصوصیات فیزیکی شامل دانه‌بندی و ویژگی‌های شیمیایی نمونه‌ها شامل درصد گچ و نمک، آهک و مواد آلی اندازه‌گیری شد و سپس طبقه‌بندی خاک‌شناسی انجام و فرسایش‌پذیری (فاکتور K) مارن‌های منطقه تعیین شد. فرسایش‌پذیری ویشمایرK، براساس فاکتورهای درصد آلی، کلاس نفوذپذیری، کلاس ساختمان خاک، درصد رس، درصد سیلت و درصد شن ریز تعیین شد. پراکنش تمامی مارن‌های مورد بررسی در فاکتور K ، نشان داد که تمامی آن‌ها در محدوده حساس و فوق حساس به فرسایش قرار دارند و تمایز بین آن‌ها درجه شدت فرسایش‌پذیری است. با افزایش میزان درصد سیلت نسبت به مقادیر رس و ماسه، این حساسیت بیشتر می‌شود. به جز 2 نمونه بقیه نمونه‌ها رسی نیستند. همگی لوم و سیلتی تا سیلتی هستند و برخی ماسه‌ای لوم می‌باشند. عمده آبرفت‌های مارنی به خاطر بیشتر شدن اجزاء درشت‌دانه‌تر از حساسیت کمتری برخوردار هستند. در بین مارن‌های دریایی، مارن سازند کند نسبت به مارن سازند قم مقاوم تر است.
کلیدواژه ها
فرسایش‌پذیری ذاتی، مارن‌های خشکی، مارن‌های دریایی، معادله ویشمایر
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر