| بررسی اثر بارش‌های با شدت متفاوت بر رواناب و غلظت رسوب اراضی دیم سرارود کرمانشاه |
| کد مقاله : 1035-SCWMWR (R1) |
| نویسندگان |
|
سعید نبی‌پی لشکریان *، زهرا گرامی، محمود عرب‌خدری گروه مهندسی حفاظت آب و خاک، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران |
| چکیده مقاله |
| دیم‌زارها با مساحت بالغ بر 10 میلیون هکتار در کشور، به دلایل مختلف نسبت به فرسایش بسیار حساس بوده و یکی از منابع مهم رسوب رودخانه‌ها هستند. از طرفی وقوع بارش‌های حدی، میزان تلفات در این اراضی را چند برابر می‌کند؛ بنابراین، در این پژوهش اثر بارش‌ها با شدت متفاوت بر ویژگی‌های جریان در اراضی دیم تحت شبیه‌سازی باران انجام گرفت. در اجرای این پژوهش، حدود 10 تن خاک سطحی از دیم‌زارهای استان کرمانشاه به پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری حمل شد. خاک پس از آماده‌سازی، به داخل فلوم آزمایشگاه شبیه‌ساز باران و فرسایش منتقل شد. سپس، اثرات باران‌هایی با شدت 33، 64 و 110 میلی‌متر بر ساعت (شدت‌های کم، متوسط و زیاد)، به مدت 30 دقیقه در شیب ثابت 12 درصد بررسی شد. در کل آزمایشها رواناب همراه رسوب جمع‌آوری و حجم و ضریب رواناب و غلظت رسوب محاسبه شد. نتایج نشان داد که در شدت 33 میلی‌متر بر ساعت، به علت ساختمان خوب و ماده آلی زیاد این خاک که موجب بالارفتن نفوذپذیری در این خاک شده است، رواناب جاری نشد. همچنین نتایج نشان داد با افزایش شدت باران، غلظت رسوب، حجم و ضریب رواناب افزایش‌یافته است. میزان افزایش غلظت رسوب از شدت 64 به 110 میلی‌متر بر ساعت به میزان 3/4 برابر بوده است و تغییرات حجم رواناب و ضریب رواناب در شدت 110 نسبت به‌شدت 64 میلی‌متر بر ساعت، به ترتیب 19 و 15 برابر بوده است. در مجموع می‌توان بیان کرد که در رویدادهای استثنایی، غلظت رسوب و حجم رواناب و ضریب رواناب، به میزان قابل‌توجهی تغییر می‌کند که ضرورت محافظت خاک‌های لخت در برابر برخورد قطرات باران و افزایش ظرفیت نفوذ خاک‌ها از طریق بهبود ساختمان خاک‌ها را در این بارش‌ها نشان می‌دهد. |
| کلیدواژه ها |
| دیمزار، ویژگی‌های جریان، فلوم، شبیه‌سازی باران، ماده آلی |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر |
