ارزیابی کیفیت داده‌های استحصال شده در واحدهای پایش اقلیمی، فرسایش، خاک، پوشش گیاهی در آبخیزهای معرف و زوجی کشور
کد مقاله : 1041-SCWMWR (R1)
نویسندگان
یحیی پرویزی *1، محمود عرب‌خدری2، عطا امینی3، فریدون سلیمانی3، حمزه نور4، هادی نظری پویا3، سید مسعود سلیمانپور5، منصور جهانتیغ3، لطف اله پارسایی3، جلال برخورداری3، سعید نبی‌پی لشکریان6، جمشید یاراحمدری خراجو3، هوشنگ جزی7، محمد شرافتی8
1دانشیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
2mahmood.arabkhedri@gmail.com
3سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
4عضو هیئت علمی
5دانشیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، شیراز، ایران
6گروه مهندسی حفاظت آب و خاک، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
7دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری
8دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور
چکیده مقاله
حوضه‌های دوازده‌گانه معرف و زوجی کشور از مهم‌ترین آبخیزهای آزمایشی در سطح کشور هستند که در کار پایش داده‌های مختلف هیدرولوژیکی در کشور فعال هستند. . این حوضه‌های آزمایشی دارای بانک اطلاعات و داده ارزشمندی است که تا کنون بررسی جامعی برای بررسی کیفیت استحصال داده در واحد‌های پایش آن‌ها، انجام نشده است. این مطالعه با هدف بررسی و ارزیابی میدانی حوضه و واحدهای پایش اقلیمی، فرسایش، پارامترهای پوشش گیاهی، نفوذپذیری، رطوبت خاک و کیفیت خاک مستقر در آن و تحلیل کیفیت آماری داده‌های پایش شده انجام شد. نتایج نشان داد که داده‌های بارش کامل‌ترین بانک اطلاعات داده را در میان شاخص‌های مورد پایش داشتند. با این وجود خلأ آماری شاخص‌های اقلیمی در بیشتر حوضه‌ها وجود دارد. کیفیت و کمیت داده‌های استحصال شده اقلیمی در آبخیزهای دهگین، خامسان و گنبد نسبت به دیگر آبخیزها از مطلوبیت بیشتری برخوردار است. آبخیزهای زیدشت، کچیک، کاخک، کسیلیان، تنگ شول و تا حدودی شوش نیز در رتبه بعدی از نظر کیفیت داده‌های اقلیمی قرار دارند. اما شرایط کمی و کیفی داده‌های استحصال شده هریس و گوربند مطلوب نیست. تقریبا داده‌ برف‌سنجی در آبخیزهای برف‌خیز نظیر خامسان، تنگ‌شول، هریس، گنبد، کسیلیان و کاخک ثبت نشده است. در بیشتر آبخیزهای معرف و زوجی تحلیل فرسایش بر مبنای داده‌های رویدادی مقدور نیست. چراکه برداشت داده‌ها بطور متناوب و فارغ از رویدادهای بارش انجام شده است. با این وجود در کرت‌های فرسایش داده‌های قابل اعتمادتری نسبت به پین‌ها ثبت شده است. بررسی نتایج نشان داد که داده‌های پین‌های فرسایشی در مقیاس کوتاه مدت ماهانه وحتی فصلی قابلیت اتکا و اعتنا را ندارند.
کلیدواژه ها
کرت فرسایش، پایش، نفوذپذیری خاک، حوضه آبخیز نمونه، پوشش گیاهی
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی