| تحلیل کیفی داده‌های هیدرومتری و رسوب حوزه‌های آبخیز معرف و زوجی ایران |
| کد مقاله : 1048-SCWMWR |
| نویسندگان |
|
محمود عربخدری *1، یحیی پرویزی2، حمزه نور3، سید مسعود سلیمان پور4، فریدون سلیمانی5، هادی نظری پویا5، لطف اله پارسایی5، محمدعلی هادیان امری5، جلال برخورداری5، عطا امینی5، منصور جهانتیغ5، جمشید یاراحمدری خراجو5 1پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری 2دانشیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران 3بخش حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی 4بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس 5سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی |
| چکیده مقاله |
| شبکه 12 گانه حوزه‌های آبخیز معرف و زوجی کشور مشتمل بر زیدشت البرز، گنبد همدان، کاخک خراسان رضوی، تنگ‌شول فارس، دهگین هرمزگان، کسیلیان مازندران، گوربند سیستان و بلوچستان، شوش خوزستان، طاحونه یزد، کچیک گلستان، هریس آذربایجان شرقی و خامسان کردستان مراکز پایش آبخیزداری هستند که بوسیله سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور مدیریت می‌شوند. این مطالعه با هدف دستیابی به یک ارزیابی کشوری از وضعیت تجهیزات، میزان انطباق با شرایط اولیه و تحلیل کیفیت داده‌های حاصل از آن‌ها اجرا شد. بر اساس مطالعات پیشین و مشاهدات میدانی، فهرستی از ادوات پایش و وضعیت آن‌ها تهیه و ارزیابی عملیات آبخیزداری انجام شد. به‌علاوه، با تحلیل داده‌ها، ارزیابی از نظر خلاء در پایش و کیفیت متغیرهای هواشناسی، هیدرومتری، رسوب‌سنجی، نفودپذیری و پیزومتری بدست آمد. در ارزیابی کلی، به‌رغم توزیع مناسب جغرافیایی در گستره کشور و زحمات ارزنده در مدیریت و پایش آن‌ها، به‌دلیل عدم تشابه خصوصیات حوضه‌های زوجی، اجرا نشدن برنامه‌های مدیریتی مورد نظر، هدف اولیه مقایسه دو حوضه زوجی در اکثر موارد قابل تامین نیست. کیفیت داده‌های هواشناسی به غیر از دو حوضه گوربند و طاحونه وضعیت متوسط به بالا دارد. در حالی‌که، جریان در شش حوضه زیدشت، گنبد، کاخک، دهگین، کچیک و خامسان، نفوذپذیری در حوضه کچیک و تراز آب زیرزمینی در حوضه دهگین، وضعیت متوسط به بالا دارند. بقیه حوضه‌ها یا فاقد زیرساخت اندازه‌گیری هستند و یا داده‌های موجود (از جمله رسوب معلق و کف) محدود است و با کیفیت ضعیف ارزیابی می‌شود. ضعف مهم اقدامات آبخیزداری انجام شده در حوضه‌های نمونه، تمرکز کلیه اقدامات در عرصه‌های منابع طبیعی و استفاده از قرق کامل و همچنین شیوه‌های سازه‌ای در این اراضی است. در انتها توصیه‌هایی مشتمل بر تقویت نیروی انسانی، تسهیلات رفاهی و زیربنایی، تامین ردیف اعتباری مستقل، ضرورت پالایش داده‌ها، بهبود روش‌های پایش، تعامل بیشتر با ساکنین آبخیز و جذب مشارکت دستگاه‌های پژوهشی و آموزشی ارائه شده است. |
| کلیدواژه ها |
| پایش، چالش، حوزه آبخیز زوجی، داده‌کاوی، کیفیت داده‌ها |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |
