| بررسی آماری وضعیت فرسایش آبی و تولید رسوب در ایران |
| کد مقاله : 1078-SCWMWR (R1) |
| نویسندگان |
|
داود نیک کامی، محمد طهمورث * پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران. |
| چکیده مقاله |
| ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎک و ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﻧﺎﺷﯽ از آن یکی از معضلات کشور بوده و آگاهی از مقادیر فرسایش و تغییرات مکانی آن راه‌گشای مدیران و برنامه‌ریزان در امر مهم حفاظت آب و خاک در حوزه‌های آبخیز است. ﺑﺎ اﯾﻦ وجود و به رغم سابقه نسبتاً طولانی مطالعات فرسایش و رسوب در سطح کشور، اختلاف زیادی در میان برآوردهای موجود ﻣﺸﺎﻫﺪه می‌گردد. ﻟﺬا در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﻌﯽ ﺷﺪه ﺗﺎ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻧﺴﺒﺘﺎً روﺷﻦﺗﺮی از وﺿﻌﯿﺖ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ آﺑﯽ در اﯾﺮان، ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ، اراﺋﻪ ﮔﺮدد. ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣﺘﺨﺼﺼﯿﻦ، ﻣﯿﺰان ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ وﯾﮋه ﮐﺸﻮر را از حدود 5 ﺗﺎ 30 ﺗﻦ در ﻫﮑﺘﺎر در ﺳﺎل اﻋﻼم ﮐﺮده‌اﻧﺪ. در ﻃﺮح ﺳﯿﻤﺎی ﺣﻮزهﻫﺎی آﺑﺨﯿﺰ ﮐﺸﻮر، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل EPM، ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ وﯾﮋه ﮐﺸﻮر 94/6 ﺗﻦ در ﻫﮑﺘﺎر در ﺳﺎل و ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﮐﺸﻮر ﺣﺪود 975 ﻣﯿﻠﯿﻮن ﺗﻦ در ﺳﺎل و ﻣﻘﺪار رﺳﻮب ﮐﻞ ﮐﺸﻮر 129 ﻣﯿﻠﯿﻮن ﺗﻦ ﺑﺮآورد ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ، ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻨﺤﻨﯽﻫﺎی ﺳﻨﺠﻪ در حوضه‌های دارای ایستگاه‌های رسوب‌سنجی کشور، میانگین فرسایش ویژه کشور را 16 تن در هکتار در سال، ﮐﻞ رﺳﻮبدﻫﯽ ﮐﺸﻮر را ﺣﺪود 297 میلیون تن و متوسط فرسایش کشور را حدود 2 میلیارد تن در ﺳﺎل ﺑﺮآورد ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و رﺳﻮب با بهره‌گیری از روابط منطقه‌ای و معادلات رگرسیونی در حوزه‌های آبخیز کشور ﻧﯿﺰ ﺑﯿﺎنﮔﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﯿﺰان ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ وﯾﮋه 15/61 ﺗﻦ در ﻫﮑﺘﺎر در ﺳﺎل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ روشﻫﺎی تخمین فرسایش و رسوب و ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﻟﺬا، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻗﯿﻖ برآورد میزان فرسایش و رﺳﻮبدﻫﯽ حوزه‌های آبخیز ﮐﺸﻮر ﺑﺎ استفاده از روشﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ، امری لازم و ﺿﺮوری اﺳﺖ. |
| کلیدواژه ها |
| حفاظت خاک، میزان فرسایش و رسوب، مدل‌سازی، نقشه فرسایش خاک. |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |
